Ubezpieczenie ochrony prawnej (Rechtsschutzversicherung)
Ubezpieczenia ochrony prawnej są w Niemczech bardzo popularne i wiele Niemców korzysta z ich usług. W ramach tego ubezpieczenia ubezpieczony zawiera umowę z ubezpieczycielem, aby ubezpieczyciel przejął koszty ochrony prawnej ubezpieczonego, jeżeli ten stanie się stroną sporu prawnego, np. postępowania sądowego. Do kosztów, które z reguły przejmuje ubezpieczyciel należą honorarium ustawowe adwokata, którego ubezpieczony sam może wybrać, koszty sądowe, wydatki na świadków i biegłych, koszty procesowe drugiej strony, jeżeli ubezpieczony musi je zwrócić, koszty egzekucji – np. koszty komornika, kaucja w postępowaniu karnym. Umowy z reguły zawierają udział własny ubezpieczonego w wysokości od EUR 150 do EUR 250 za każdą osobną sprawę. Niektórzy ubezpieczyciele dają ochronę prawną też poza Niemcami oraz też dzieciom ubezpieczonego.
Dziedziny prawa objęte ubezieczeniem ochrony prawnej
Ubezpieczenie ochrony prawnej można wykupić na różne dziediny prawne. W ofercie ubezpieczycieli są np.:
- ochrona prawna pracobiorcy w sporach z pracodawcą (Arbeitsrechtsschutz),
- ochrona prawna kierowców (Verkehrsrechtsschutz),
- ochrona prawna nieruchomości (Wohnungs- und Grundstücksrechtsschutz),
- ochrona prawna dochodzenia odszkodowania (Schadensersatzrechtsschutz),
- ochrona prawna dochodzenia roszczeń z umów i prawa rzeczowego (Rechtsschutz im Vertrags- und Sachenrecht),
- ochrona prawna w sporach sądowych z administracją skarbową (Steuerrechtsschutz),
- ochrona prawna w sporach przed sądami socjalnymi (Sozialgerichtsrechtsschutz),
- ochrona prawna w sprawach karnych (Strafrechtsschutz), specialna ochrona prawna w sprawach karnych (Spezialstrafrechtsschutz) i ochrona prawna w sprawach wykroczeń (Ordnungswidrigkeitenrechtsschutz),
- ochrona prawna doradztwa w sprawach rodzinnych i spadkowych (Beratungsrechtsschutz),
- ochrona prawna ofiar przestępstw (Opferrechtsschutz),
- ochrona prawna w sprawach o alimenty (Rechtsschutz in Unterhaltssachen),
- ochrona prawna w sprawach małżeńskich (Rechtsschutz in Ehesachen)
Konkretne dziedziny prawne, które podlegają pod ubezpieczenie, oraz zasięg ubezpieczonych kroków prawnych zależą od danej umowy i mogą się znacząco różnić pomiędzy różnymi ofertami. Warto więc dokładnie przeczytać warunki umowy, szczegóły ogólne zasady ochrony prawnej (Allgemeine Rechtsschutzbedingungen).
Czas oczekiwania (Wartezeit)
Aby zapobiec temu, że ubezpieczony wykupi ubezpieczenie krórko przed już zaplanowanym rozpoczęciem procesu, umowy zawierają dla niektórych dziedzin prawa czas oczekiwania od momentu zawarcia umowy a powstaniem ubezpieczonego sporu. Jeżeli spór powstał więc przed upływem czasu oczekiwania, ubezpieczyciel odmówi pokrycie kosztów. Czas oczekiwania wynosi z reguły trzy miesiące dla sporów z:
- prawa pracy,
- prawa podatkowego,
- prawa socjalnego,
- prawa umów,
- prawa najmu,
rok dla sporów z:
- prawa alimentów
trzy lata dla sporów z
- prawa małżeńskiego, chodzi tutaj przede wszystkim o rozwody.
Przy innych dziedzinach prawa, jak np. prawo ruchu drogowego, prawo karne, prawo dochodzenia dochodzenia odszkodowania oraz doradztwo w sprawach rodzinnych i spadkowych z reguły nie ma czasu oczekiwania i ubezpieczony może korzystać z ubezpieczenia od dnia zawarcia umowy.
Postępowanie w razie sporu
Jeżeli ubezpieczony chce skorzystać z ochrony prawnej w konkretnym sporze musi uzyskać pisemne potwierdzenie przejęcia kosztów (Deckungszusage) od ubezpieczyciela. W tym celu może albo najpierw samemu zwrócić się do ubezpieczyciela z wnioskiem o potwierdzenie (Deckungsanfrage) albo może się udać bezpośrednio do swojego adwokata z prośbą, aby ten złożył taki wniosek. Jeżeli ubezpieczyciel odmówi potwierdzenia, to ubezpieczony może wystąpić wobec niego do sądu cywilnego (Deckungsprozess). Bardzo ciekawą kwestią prawną jest, kiedy ubezpieczyciel musi pokryć koszty samego Deckungsprozess, który mu wytoczy ubezpieczony.
Koszty polisy
W ofertach ubezpieczycieli można z reguły kombinować różne pakiety ubezpieczeń, np. Privat, Beruf, Verkehr, Wohnen, Vermieter, Strafrecht. Za podstawowe ubezpieczenie uważam Privat, Beruf i Verkehr. Taka polisa kosztuje od około EUR 200 do około EUR 400 rocznie. W internecie można znaleźć porównania i oceny różnych ofert ubezpieczycieli, np. od Stiftung Warentest.
Czy warto wykupić polisę?
Osoby, których sytuajca finansowa jest taka zła, że kwalifikują się na darmową pomoc adwokata w sprawach pozasądowych (Beratungshilfe) oraz zwolnienia od kosztów sądowych (Prozesskostenhilfe/Verfahrenskostenhilfe) i w perspektywie następnych czterech lat się prawdopodobnie nie polepszy, raczej nie potrzebują ubezpieczenia ochrony prawnej. W ich przypadku sąd przejmuje honorarium adwokata oraz inne koszty. Osoby, których dochód lub majątek nie pozwala na skorzystanie z tej pomocy, powinni rozważyć wykupienie polisy ubezpieczenia ochrony prawnej. Koszty postępowania sądowego mogą być niewspółmiernie wyższe niż koszty polisy plus udziału własnego - szczególnie przed sądami, gdzie istnieje przymus adwokacki (Anwaltszwang) i strona nie może sama podejmować żadnych czynności sądowych. A stroną postępowania sądowego można stać się nie tylko jako powód, ale też wbrew własnej woli jako pozwany.