Sądowe postępowanie sporne
Jeżeli dłużnikiem jest przedsiębiorca, to też przed rozpoczęciem postępowania sądowego należy się upewnić, że wobec majątku dłużnika nie zostało wszczęte postępowanie upadłościowe. Celem postępowania sądowego jest uzyskanie tytułu egzekucyjnego, za pomocą którego wierzyciel może prowadzić postępowanie egzekucyjne wobec majątku dłużnika. W przypadku sądowego postępowania spornego tytułami egzekucyjnymi są wyroki (Urteil), decyzje (Beschluss), ugody (Prozessvergleich) oraz decyzja o zwrocie kosztów (Kostenfestsetzungsbeschluss).
W ramach windykacji roszczeń wierzyciel lub jego adwokat złoży pozew o świadczenie (Leistungsklage potocznie też zwaną Zahlungsklage) przeciwko dłużnikowi do właściwego sądu pierwszej instancji lub po odwołaniu się dłużnika w sądowym postępowaniu upominawczym złoży wniosek o przekazanie sprawy do właściwego sądu pierwszej instancji. Jeżeli sądem pierwszej instancji jest sąd rejonowy (Amtsgericht), wierzyciel może sam złożyć pozew. W wyższych sądach istnieje przymus adwokacki. Poza tym postępowania przed sądem rejonowym i sądem okręgowym (Landgericht) rążnią się tylko nieznacznie.
Pozew musi zawierać
* kompletne dane stron sporu
* określenie właściwego sądu
* przedmiot sporu (Streitgegenstand) z konkretnymi wnioskami (Klageantrag) oraz uzasadnienie (Klagegrund)
* własnoręczny podpis powoda lub jego adwokata – adwkaoci mogą złożyć pozew też drogą elektroniczną przez szczególne elektroniczne konto adwokackie (besonderes elektronisches Anwaltspostfach – beA)
Pozew powinien zawierać też
* informacje o tym, czy było przeprowadzone postępowanie mediacyjne
* tymczasową wartość przedmiotu sporu (vorläufiger Streitwert)
* wnioski, które powód zamierza wnieść podczas rozprawy
* dowody, na które powód się powołuje
Powód powinien przedstawić wszystkie istotne dowody już w pozwie, ponieważ sąd może odrzucić późniejszy wniosek dowodowy (Beweisantrag), jeżeli uzna, że jego uwzględnienie przedłuży trwanie procesu (Präklusion).
Sąd dostarcza pozew pozwanemu i wzywa go do ustosunkowania się do jego treści. Jeżeli pozwany w wyznaczonym terminie nie poinformuje sądu o zamiarze bronienia się przeciwko pozwowi lub robi to sam mimo że przed danym sądem istnieje przymusł adwokacki, i powód złoży wniosek o wydanie wyroku zaocznego (Versäumnisurteil) – taki wniosek można złożyć już w pozwie – sąd sprawdzi, czy na podstawie stanu rzeczowego przytoczonego przez powoda roszczenie z wniosków pozwu istnieje wychodząc z założenia, że pozwany nie kwestionuje stanu rzeczowego przytoczonego przez powoda. Jeżeli sąd uzna, że roszczenie istnieje, sąd wyda wyrok zaoczny. Jeżeli pozwany nie złoży odwołania (Einspruch) od wyroku zaocznego w ciągu dwóch tygodni od dostarczenia mu wyroku zaocznego, to wyrok zaoczny staje się prawomocny. Wierzyciel może prowadzić postępowanie egzekucyjne z wyroku zaocznego.
Jeżeli pozwany powiadomi sąd, że zgadza się z wnioskami z pozwu, sąd nie sprawdza dalej stanu faktycznego tylko wydaje wyrok oparty na uznaniu powództwa (Anerkenntnisurteil). Wierzyciel może prowadzić postępowanie egzekucyjne z wyroku opartego na uznaniu powództwa.
Jeżeli pozwany lub jego adwokat powiadomi w terminie sąd, że ma zamiar bronić się przeciwko pozwowi i złoży odpowiedni wniosek o odrzucenie pozwu (Klageabweisungsantrag), to sąd z reguły rozpocznie wstępne postępowanie pisemne (schriftliches Vorverfahren), w którym strony mogą ustosunkować się do argumentów przeciwnika. Często sąd na tym etapie próbuje znaleźć polubowne zakończenie sporu. Jeżeli pomiędzy stronami dojdzie do porozumienia, to sąd protokołuje ugodę procesową (Prozessvergleich), która kończy postępowanie sądowe. Wierzyciel może prowadzić postępowanie egzekucyjne z ugody procesowej.
Jeżeli nie dojdzie do porozumienia stron, to sąd z reguły wyznacza termin na rozprawę. W trakcie rozprawy sąd może przesłuchać świadków lub biegłych oraz omówić stan rzeczowy i prawny ze stronami. Jeżeli nie dojdzie do ugody w trakcie rozprawy, sąd na końcu zapyta strony, jakie ostateczne wnioski stawiają. Tutaj strony mogą się powołać na wnioski z pozwu i odpowiedzi na pozew lub zmienić wnioski, uznać lub wycofać pozew. Na zakończenie sąd wyznacza termin w którym ma zamiar wydać wyrok. Jeżeli sąd w wyroku przyzna (częściowo) rację powodowi, wyda wyrok końcowy (Endurteil), z którego wierzyciel może prowadzić postępowanie egzekucyjne. W wyroku sąd też podejmie decyzje o podziale kosztów, nie oblicza ale roszczenia o zwrot kosztów. Roszczenie o zwrot kosztów jest obliczane w decyzji o zwrocie kosztów (Kostenfestsetzungsbeschluss), które sąd wydaje na wniosek strony, która posiada takie roszczenie. Wierzyciel może prowadzić postępowanie egzekucyjne z decyzji o zwrocie kosztów.