Sądowe postępowanie upominawcze
Jeżeli dłużnikiem jest przedsiębiorca, to przed rozpoczęciem postępowania sądowego należy się upewnić, że wobec majątku dłużnika nie zostało wszczęte postępowanie upadłościowe. Celem postępowania sądowego jest uzyskanie tytułu egzekucyjnego (Vollstreckungstitel), za pomocy którego wierzyciel może prowadzić postępowanie egzekucyjne wobec majątku dłużnika. W przypadku sądowego postępowania upominawczego tytułem egzekucyjnym jest decyzja egzekucyjna (Vollstreckungsbescheid).
Sądowe postępowanie upominawcze jest dwupoziomowe. W pierwszej kolejności wierzyciel lub jego adwokat składa wniosek upominawczy (Mahnantrag) do właściwego sądu upominawczego (Mahngericht) o wydanie decyzji upominawczej (Mahnbescheid). We wniosku upominawczym należy podać podstawę prawną roszczenia, ale nie trzeba uzasadnić roszczenia. Jest to duża zaleta niemieckiego sądowego postępowania upominawczego wobec postępowań według prawa Unii Europejskiej. Sąd nie bada zasadności roszczenia, tylko dostarcza decyzję upominawczą dłużnikowi oraz powiadamia wierzyciela o terminie dostarczenia decyzji upominawczej. Termin jest istotny, ponieważ od dostarczenia decyzji upominawczej dochodzi do wstrzymania biegu przedawnienia roszczenia. Dłużnik może na trzy sposoby zareagować na decyzję upominawczą:
* Jeżeli zapłaci roszczenie główne i roszczenia poboczne w całej wysokości, wtedy sądowe postępowanie upominawcze się kończy.
* Jeżeli złoży odwołanie (Widerspruch) do sądu upominawczego wobec decyzji upominawczej, wtedy sądowe postępowanie upominawcze się kończy, a sąd na wniosek wierzyciela lub jego adwokata sprawę przekaże do właściwego sądu pierwszej intancji, gdzie będzie kontynuowana jako sprawa sporna. Koszty sądowe i honorarium adwokata zalicza się na koszty postępowania spornego. Wierzyciel więc nic nie traci, jeżeli przed sądowym postępowaniem spornym próbuje dochodzić roszczeń na drodze sądowego postępowania upominawczego, oprócz czasu. Tak samo jak wierzyciel nie musi uzasadnić roszczenia w sądowym postępowaniu upominawczym, tak dłużnik nie musi uzasadnić odwołania. Sąd pierwszej instancji natomiast wzywa wierzyciela lub jego adwokata do uzasadnienia roszczenia w formie podobnej do pozwu w ciągu dwóch tygodnii od otrzymania wezwania.
* Jeżeli nie zareaguje w ogóle lub zapłaci tylko część roszczeń, wtedy po dwóch tygodniach od dostarczenia sądowego nakazu zapłaty wierzyciel lub jego adwokat ma możliwość złożenia wniosku o wydanie decyzji egzekucyjnej.
Drugim poziomem sądowego postępowania upominawczego jest wniosek o wydanie decyzji egzekucyjnej. Tutaj trzeba poinformować sąd, czy dłużnik zapłacił część roszczenia i jeżeli tak, to w jakiej wysokości. Jeżeli dane kontaktowe stron się zmieniły, to też należy we wniosku o tym poinformować sąd. Wniosek należy złożyć w terminie sześciu miesięcy od daty dostarczenia decyzji upominawczej. Na podstawie wniosku sąd upominawczy wydaje decyzję egzekucyjną, do której ewentualnie dolicza honorarium adwokackie za wniosek o decyzję egzekucyjną, i dostarcza ją najpierw dłużnikowi a jej odpis z datą dostarczenia wysyła do wierzyciela lub jego adwokata. Dłużnik znowu może na trzy sposoby zareagować na decyzję upominawczą:
* Jeżeli zapłaci lub się odwoła, to konsekwencje są takie same jak na pierwszym poziomie sądowego postępowania upominawczego.
* Jeżeli nie zareaguje w ogóle lub zapłaci tylko część roszczeń, wtedy decyzja egzekucyjna stanie się po dwóch tygodniach od jej dostarczenia prawomocna i wierzyciel może z niej prowadzić postępowanie egzekucyjne jak z każdego innego tytułu egzekucyjnego.
W sprawach, których wartość przedmiotu sporu nie przekracza EUR 750, wierzyciel nie może złożyć bezpośrednio pozwu do sądu pierwszej instancji, jeżeli nie spróbował najpierw dochodzenie roszczenia w postępowaniu mediacyjnym. Any obejść wymógł mediacji, można skorzystać z sądowego postępowania upominawczego, które zastępuje postępowanie mediacyjne.
Roszczenia z tytułu prawa pracy, przykładowo roszczenie o wypłatę pensji, nie podlegają ogólnemu sądowemu postępowaniu upominawczemu. Sądy pracy mają własne postępowanie upominawcze z krótszymi terminami, niższymi kosztami sądowymi oraz innymi formularzami. W sporach z tytułu prawa pracy pracobioraca ale nie może ubiegać się o zwrot kosztów związanych ze zleceniem sprawy adwokatowi. Z drugiej strony z reguły nie otrzyma zwolnienia od tych kosztów. Zatem w praktyce sądowe postępowanie upominawcze nie ma większego znaczenia. Tutaj z reguły pracobiorca zaraz składa pozew i częstro wnioskuje o zwolnienie z kosztów sądowych.