Jak założyć spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością
Jedną z najpopularniejszych form prowadzenia biznesu w Niemczech jest spółka z o.o. - Gesellschaft mit beschränkter Haftung (GmbH). Również dla polskich przedsiębiorców, działających na niemieckim rynku lub noszących się z takim zamiarem, ta forma prawna jest atrakcyjna.
Wprowadzenie UG (haftungsbeschränkt)
Reforma MoMiG dziesięć lat temu uczyniła z GmbH, której akronim dawnej często był odczytywany jako "spółka z ograniczonym honorem" Gesellschaft mit beschränkter Hochachtung lub kolokwialnie "jeżeli współpracujesz, to zbankrutujesz" Gehste mit, biste hin, bardziej wiarygodnego partnera biznesowego. Między innymi stworzyła specjalną formę GmbH o nazwie Unternehmergesellschaft (haftungsbeschränkt) w skrócie UG (haftungsbeschränkt). Mimo że kapitał zakładowy tradycyjnej GmbH nadal wynosi EUR 25.000, to UG (haftungsbeschränkt) może rozpocząć działalność z kapitałem własnym w wysokości EUR 1. Spółka wtedy jest zobowiązana do odkładania rocznie 25% zysku, dopóki nie zostanie osiągnięta kwota kapitału własnego w wysokości EUR 25.000. W takim wypadku spółka może zmienić firmę z UG (haftungsbeschränkt) na GmbH.
Procedura zakładania spółki
Zakładanie GmbH trwa z reguły parę tygodni. W pierwszej kolejności przyszli wspólnicy muszą uzgodnić treść dokumentów założycielskich w obowiązującej niemieckiej wersji językowej, przede wszystkim statut (Satzung) i protokół założycielski (Gründungsprotokoll) oraz dać do sprawdzenia wybraną nazwę spółki do regionalnej izby handlowo-przemysłowej (Industrie- und Handelskammer - IHK). Z tymi dokumentami wspólnicy udają się, ewentualnie z tłumaczem, do notariusza w dowolnym miejscu w Niemczech. Po złożeniu podpisów przez wspólników pod dokumentami założycielskimi, założeniu konta spółki i udowodnieniu wpłaty połowy kapitału założycielskiego na to konto, notariusz składa wniosek o rejestrację spółki do właściwego sądu rejestracyjnego (Registergericht), który jest oddziałem sądu rejonowego (Amtsgericht), dla przyszłej siedziby spółki. Mimo że siedziba statutowa musi być na terenie Niemiec, to można przenieść siedzibę administracyjną zagranicę, n.p. do Polski. Na terenie Niemiec musi pozostać natomiast co najmniej jedna skrzynka na listy, do której mogą być kierowane pisma dotyczące spółki.
Opodatkowanie
Spółki kapitałowe, do których obok GmbH w Niemczech należą przede wszystkim Aktiengesellschaft (AG) i Kommanditgesellschaft auf Aktien (KGaA), płacą podatek CIT (Körperschaftssteuer), dodatek solidarnościowy (Solidatitätszuschlag) oraz podatek od działalności przemysłowo-handlowej (Gewerbesteuer). Spółki kapitałowe z reguły są też płatnikami podatku VAT. W takim wypadku mogą też odzyskiwać podatek VAT z rachunków, które muszą zapłacić niemieckim kontrahentom. Wspólnicy z miejscem zamieszkania w Niemczech płacą z dywidendy dodatkowe 25% PIT (Einkommenssteuer) w formie ryczałtowej – Abgeltungssteuer. Spółka GmbH jest zobowiązana do prowadzenia podwójnej księgowości (doppelte Haushaltsführung), a więc do przedstawienie zysków/strat wobec rejestru handlowego i urzędu skarbowego w formie bilansu. Przygotowanie bilansu z reguły będzie wymagać pomocy adwokata, radcy podatkowego lub biegłego rewidenta.
GmbH & Co. KG
Ponieważ obciążenie podatkowe handlowych spółek osobowych jest niższe od obciążenia podatkowego spółek kapitałowych, bardzo popularne są kombinacje GmbH z spółką komandytową (Kommanditgesellschaft - KG) lub rzadziej spółka cichą (Stille Gesellschaft). Takie kombinowane spółki firmują jako GmbH & Co. KG lub GmbH & Still. Za tym kryje się spółką komandytową, w której jedynym komplementariuszem jest GmbH a komandytariuszami są często te same osoby, które są wspólnikami GmbH. W tej konstelacji żadna osoba naturalna nie odpowiada swoim majątkiem za długi spółek, a GmbH nie płaci podatku od dochodu, ponieważ cały zysk jest ulokowany w spółce komandytowej. Spółka komandytowa dla celów niemieckiego prawa podatkowego jest natomiast transparentne, tzn. że nie płaci podatku CIT ani PIT. Regularny podatek dochodowy od osób fizycznych (Einkommenssteuer), już nie w formie Abgeltungssteuer, jest pobierany od wspólników z miejscem zamieszkania w Niemczech. Wysokość tego podatku już jest zależna od osobistej sytuacji podatkowej konkretnego podatnika.
Składki do kas socjalnych
O ile rygor prawa podatkowego można zredukować poprzez konstrukcję GmbH & Co. KG, to prawa ubezpieczeń socjalnych i prawa pracy nie da się obejść. Bycie pracodawcą jest zapewne największym minusem działalności gospodarczej w Niemczech, bez względu na formę prawną tej działalności. Pracodawca płaci całość składek do ubezpieczenia od wypadku (Unfallversicherung) oraz połowę składek do ubezpieczenia zdrowotnego (Krankenversicherung), ubezpieczenia pielęgnacyjnego (Pflegeversicherung), ubezpieczenia na wypadek bezrobocia (Arbeitslosenversicherung) oraz ubezpieczenia emerytalnego (Rentenversicherung). Suma obciążenia pracodawcy składkami do ubezpieczeń socjalnych wynosi około jednej piątej wynagrodzenia brutto. Dla kas socjalnych prezes spółki GmbH jest traktowany jako pracobiorca, jeżeli nie jest większościowym udziałowcem w spółce.
Koszty
Koszty założenia (Gründungskosten) spółki GmbH to honorarium adwokata lub radcy podatkowego, który przygotuje dokumenty założycielskie i dokona rejestracji spółki w urzędzie skarbowym i Gewerbeamt, honorarium notariusza, honorarium tłumacza – jeżeli założyciele nie mówią po niemiecku - opłaty Gewerbeamt i sądu rejstracyjnego. Należy się liczyć z kosztami netto w wysokości ponad EUR 2.000. Koszty założenia może przejąć spółka i odliczyć od podatku a VAT z rachunków odzyskać przy pierwszym rozliczeniu miesięcznym VAT (Umsatzsteuervoranmeldung). Stałe koszty spółki GmbH to koszty obsługi prawnej, podatkowej i księgowej, składki do IHK, zaliczki na podatki i składki do kas socjalnych oraz płace prezes i pracobiorców. Też te koszty można odliczyć od podatku a VAT z rachunków odzyskać.